Numer 15/2012 Streszczenia

Andrzej Ambrozik, Tomasz Ambrozik, Dariusz Kurczyński Piotr Łagowski, Andrzej Suchecki

CHARAKTERYSTYKI OBCI·ŻENIOWE TURBODOŁADOWANEGO SILNIKA 1.3 MULTIJET

W artykule przedstawiono wyniki hamownianych badań silnika o zapłonie samoczynnym 1.3 Multijet z wieloetapowym wtryskiem paliwa produkowanego w Polsce przez Firmę Fiat-GM Powertrain Polska. Badania przeprowadzono na stanowisku hamownianym zbudowanym w Laboratorium Silników Cieplnych Politechniki ¦więtokrzyskiej. Zakres badań obejmował wyznaczenie wskaĄników ekonomiczno-energetycznych silnika oraz jego wskaĄników ekologicznych takich jak stężenia NOx, CO i CO2 oraz stopień zadymienia spalin. Podczas badań silnik pracował według charakterystyk obci±żeniowych przy prędko¶ciach obrotowych wału korbowego: n = 1200, 1750, 2400, 3800, 4000 i 4200 obr/min. Prędko¶ci te wybrano ze względu na realizację w badanym silniku wieloetapowego wtrysku paliwa oraz ze względu na możliwo¶ci rozwijania przez silnik maksymalnego momentu obrotowego Mo = 200 Nm, przy prędko¶ci obrotowej wału korbowego n = 1750 obr/min oraz maksymalnej mocy Ne = 66 kW osi±ganej przy n = 4000 obr/min.

LOAD CHARACTERISTICS OF TURBOCHARGED 1.3 MULTIJET ENGINE

The paper presents the results of test bench investigations into compression ignition 1.3 Multijet engine with multistage fuel injection, which is manufactured in Poland by Fiat-GM Powertrain Polska Company. The tests were conducted at the stand constructed at the Heat Engines Laboratory of the Kielce University of Technology. The scope of investigations included determining economic and energetic parameters of the engine work, and also environmental parameters, such as the concentration of nitrogen oxides NOx, carbon monoxide CO and carbon dioxide CO2 in exhaust gases and exhaust gas smokiness. During the tests, the engine operated under load conditions at the crankshaft rotational speed: n = 1200, 1750, 2400, 3800, 4000 and 4200 rpm. Such values of speed were selected because of the multi-stage fuel injection and the engine’s being able to reach the maximum torque Mo = 200 Nm at the crankshaft rotational speed n = 1750 rpm and the maximum power output Ne = 66 kW, delivered at n = 4000 rpm.

Sebastian Brol

BADANIE WPŁYWU PRZECHYŁU WZDŁUŻNEGO NA PRZYSPIESZENIE SAMOCHODU OSOBOWEGO MIERZONE METOD· BEZPO¦REDNI·

W tej pracy podjęto temat wpływu k±ta pochylenia nadwozia samochodu na warto¶ć przyspieszenia mierzonego za pomoc± czujnika przyspieszenia przymocowanego do nadwozia. Przyspieszenie mierzone jest w trakcie testu drogowego składaj±cego się z dwóch faz rozbiegu i wybiegu. Dokonano symulacji komputerowej mierzonych warto¶ci przyspieszenia przez czujnik w kierunku poziomym i pionowym. Porównano wyniki z zadanym przyspieszeniem samochodu. Opisano składniki błędu wskazań czujnika przyspieszenia w te¶cie drogowym.

INVESTYGATION OF INFLUENCE OF PITCH ANGLE ON ACCELERATION OF PASSENGER CAR MEASURED USING DERACT METHOD

In this work the topic of influence of pitch angle on measured acceleration using acceleration sensor fixed to car’s chassis was taken into account. The acceleration is measured during road test which consists of acceleration and deceleration phases. Simulation was made of measures accelerations by sensor in horizontal and vertical directions. The results were then compared with stetted before simulation “real” car acceleration. The components of measurement error were described in aspect of road test course.

Zdzisław Chłopek

BADANIA SYMULACYJNE EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ Z SILNIKA ZASILANEGO GAZEM ZIEMNYM

Jedn± z metod zmniejszania ekologicznej uci±żliwo¶ci silników spalinowych jest zastosowa­nie paliw gazowych. W celu oceny skuteczno¶ci zmniej­szenia emisji zanieczyszczeń dzięki zastosowaniu zasilania gazowego przeprowadzono badania silnika o zapłonie samoczynnym do spycharki g±siennicowej oraz modyfikacji jako sil­nika o zapłonie iskrowym zasilanego gazem ziemnym. Do oceny wykorzystano model matematyczny emisji zanieczysz­czeń, zi­dentyfikowany na podstawie wyników badań silników w stanach dynamicznych. Opracowany model matematyczny umożliwił skuteczne badania emisji zanieczyszczeń z sil­ników spali­nowych.

SIMULATION RESEARCH Of emissions From engine powered by NATURAL GAS

One method of reducing the environmental burden of internal combustion engines is the use of gaseous fuels. In order to evaluate the effectiveness of natural gas to reduce pollutant emis­sion of being studied diesel engine to the buldozer and its modification to run on natural gas as a spark ignition engine. The analysis was based mathematical model of pollutant emission, identified on the basis of the results of engines in dynamic states. The mathematical model allowed the successful testing of emissions from internal combustion engines.

Paweł Fuć, Jerzy Merkisz, Andrzej Ziółkowski

Wpływ masy ładunku na emisję CO2, NOx i na zużycie paliwa pojazdu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 12 000 KG

Cykliczny wzrost liczby przewożonych ładunków przy użyciu pojazdów samochodowych jest ¶ci¶le powi±zany zarówno ze wzrastaj±c± liczb± pojazdów ciężarowych jak i z większym nasileniem ruchu drogowego, co w wielu przypadkach skutkuje powstawaniem kongestii drogowych. Wynikiem tego jest zwiększenie negatywnego oddziaływania na ¶rodowisko naturalne pojazdów ciężarowych. W poniższym artykule wyznaczono wpływ masy przewożonego ładunku na emisję CO2, NOx oraz na przebiegowe zużycie paliwa. W tym celu przeprowadzono drogowe badania emisji spalin na odcinkach pomiarowych, odwzorowuj±cych dojazd do miejsca załadunku oraz symuluj±cych ruch po drogach krajowych. Badaniom poddano zespół pojazdów – ci±gnik siodłowy z naczep± – w dwóch konfiguracjach: bez i z ładunkiem. Masa ładunku wynosiła 20 000 kg. Do badań wykorzystano mobilny analizator spalin SEMTECH DS. W oparciu o przeprowadzone drogowe badania emisji wykazano również wpływ warunków jazdy na emisję CO2 i NOx pojazdów ciężarowych obci±żonych ładunkiem.

IMPACT of MASSES LOAD for CO2, NOx emission and fuel consumption heavy duty vehicles a total mass exceeding about 12 000 kg

The cyclical rise in the number of transported loads using heavy duty vehicles is closely related to both the increasing number of vehicles and with higher intensity road traffic, which in many cases resulted in the formation of traffic congestion. The result is an increase in negative environmental impact of trucks. In this paper determined the impact of mass transported load for CO2, NOx emissions and fuel consumption. For this purpose performed emissions research under real operating conditions at intervals of measurement mapping access place of loading and mapping movement by roads. The research was a combination of vehicles – tractor-trailer – in two configurations: with and without load. Load weight was 20 000 kg. Were used in portable emissions gas analyzer SEMTECH DS. Based on our road emission tests also demonstrated the impact of traffic conditions on the emission of CO2 and NOx loaded heavy duty vehicles.

Marek Idzior, Wojciech Karpiuk, Tomasz Borowczyk

ANALIZA WPŁYWU TEMPERATURY BIOPALIW NA MAKRO- I MIKROSTRUKTURĘ ROZPYLANYCH STRUG

Przeprowadzone badania miały na celu porównanie procesu rozpylenia biopaliw i oleju napędowego posiadaj±cych różn± temperaturę. W pierwszym etapie badań wykonano charakterystyki zmiany lepko¶ci i gęsto¶ci paliw w zależno¶ci od temperatury. W etapie drugim badań rejestrowano wtrysk paliw. Pozwoliło to na szczegółow± analizę strug zarówno w aspekcie makro- jak i mikrostrukturalnym. Przedstawione w artykule rezultaty badań potwierdziły możliwo¶ć skutecznej poprawy rozpylenia biopaliw, co w rezultacie może prowadzić do obniżenia emisji zwi±zków szkodliwych.
.

ANALYSIS OF BIOFUEL TEMPERATURE INFLUENCE ON MACRO- AND MICROSTRUKTURE OF SPRAYING STREAMS

The subject of this paper is comparison of biofuel and diesel fuel spraying process in different temperature. In first stage of research characteristics of viscosity and density versus temperature has been realized. In the second stage fuels spraying has been recorded. It allows for detailed analysis of streams both in macro- and microstructural aspect. The results of examinations presented in this article have confirmed a chance of an effective improvement in the biofuel spraying process, what can lead to decreasing of harmful substances emission.

Tomasz Kniaziewicz, Leszek Piaseczny

MODEL SYMULACYJNY EMISJI NOx PODCZAS RUCHU PROMU PASAŻERSKO-SAMOCHODOWEGO

W celu okre¶lenia udziału jednostek pływaj±cych w zanieczyszczaniu powietrza atmosferycznego oraz przeciwdziałaniu szkodliwym wpływom zwi±zków toksycznych w spalinach silników okrętowych konieczna jest znajomo¶ć warto¶ci emisji tych zwi±zków z poszczególnych jednostek. Jest to możliwe przy znajomo¶ci parametrów ruchu jednostek, warto¶ci stężeń poszczególnych zwi±zków dla tych parametrów oraz warunków atmosferycznych w rejonie ich przebywania. W pracy przedstawiono warunki dotycz±ce modelowania emisji tlenków azotu z silników okrętowych na przykładzie promów pasażersko-samochodowych pływaj±cych do terminalu promowego w Gdyni z wykorzystaniem informacji pochodz±cych z systemu AIS.

SIMULATION MODEL OF NOx EMISSIONS DURING NAVIGATING OF PASSENGER AND CAR FERRY

In order to determine the share of vessels in atmospheric air pollution and to counteract the harmful effects of toxic compounds in marine engines exhausts, it is necessary to know the emission values of these compounds from particular vessels, which is possible if one knows the vessel movement parameters, concentration values of particular compounds for these parameters and the atmospheric conditions in the area they are staying in. The work presents conditions concerning the modelling of NOx emission from marine engines based on the example of passenger an car ferries sailing to the Ferry Terminal in Gdynia, using information from AIS system.

Stanisław Kruczyński, Wojciech Kamela, Kamil Duniec

BADANIA SYMULACYJNE I EKSPERYMENTALNE UTLENIAJ·CEGO REAKTORA KATALITYCZNEGO SYSTEMU FILTRA CZ·STEK STAŁYCH W PROGRAMIE AVL BOOST

W pracy przedstawiono wyniki badań symulacyjnych i eksperymentalnych utleniaj±cego reaktora katalitycznego stosowanego w systemie filtra cz±stek stałych silnika o zapłonie samoczynnym GM MultiJet 1,3 w aspekcie oceny zgodno¶ci obliczeń symulacyjnych z wynikami eksperymentalnymi. W pracy przedstawiono wyniki badań symulacyjnych wykonanych przy użyciu programu obliczeniowego AVL Boost oraz wyniki badań eksperymentalnych prowadzonych na rzeczywistym silniku spalinowym o zapłonie samoczynnym. W artykule przedstawiono kinetykę reakcji chemicznych wykorzystywanych przez program symulacyjny do obliczeń poziomów konwersji CO, HC oraz udziału NO i NO2 w NOX. Jako dane wej¶ciowe do obliczeń symulacyjnych wykorzystano rzeczywiste warto¶ci stężeń zwi±zków toksycznych spalin silnika. Analiza przeprowadzona została dla wybranych punktów pracy silnika przy stałej prędko¶ci obrotowej. Przedstawione w pracy wyniki wykazały, że algorytm obliczeniowy programu symulacyjnego pozwala uzyskać zbieżne z wynikami eksperymentalnymi poziomy konwersji CO i HC. Jednocze¶nie zaobserwowano pewn± rozbieżno¶ci uzyskanych wyników udziałów NO i NO2 w NOX.

AVL BOOST SIMULATION AND EXPERIMENTAL INVESTIGATIONS OF OXIDIZING CATALYTIC REACTOR FROM DIESEL PARTICLE FILTER SYSTEM

Article contains results of simulations and experimental investigations of oxidizing catalytic reactor from diesel particle filter system used in 1,3 MultiJet GM Diesel engine. Investigations were done to compare conformity of simulations and experimental results. Simulations were done under program for simulation calculations AVL Boost and experimental result were taken from investigations carried on Diesel engine. Chemical reactions and reactions kinetics on which calculations of CO, HC conversion levels and NO and NO2 participation in NOX were based on are specified in this paper. As the input data for simulation calculations the actual values of toxic species concentrations in exhaust gases at the outlet of diesel engine were used. Measurements of toxic species were made in chosen engine steady state work points. Results presented in this paper have shown that calculations algorithm in AVL Boost program allows to achieve CO and HC conversion levels that are convergent with experimental results. Simultaneously some differences were observed in results of NO and NO2 participation in NOX.

Rafał Longwic, Wincenty Lotko, Krzysztof Górski

WYBRANE PARAMETRY PROCESU SPALANIA MIESZANIN OLEJU NAPĘDOWEGO Z ETEREM ETYLO-TERT-BUTYLOWYM W SILNIKU O ZAPŁONIE SAMOCZYNNYM

W artykule przedstawiono wybrane parametry procesu spalania mieszanin eteru etylo-tert-butylowego (EETB) z olejem napędowym w silniku o zapłonie samoczynnym. Badania prowadzono metod± swobodnego rozpędzania silnika. Poddano analizie wpływ parametrów fizykochemicznych badanych paliw na obserwowane parametry procesu spalania.

THE SELECTED PARAMETERS OF THE COMBUSTION PROCESS OF DIESEL FUEL AND ETHYL-TERT-BUTYL ETHER MIXTURES IN DIESEL ENGINE

In the article shown the selected parameters of the combustion process of ethyl-tert-butyl ether (EETB) with diesel fuel mixtures in Diesel engine. Research conducted by the free engine run-up. Explores the impact of physico-chemical parameters of the tested fuels on combustion process parameters observed.

Arkadiusz Małek, Konrad Pietrykowski, Rafał Sochaczewski

BADANIA MODELOWE GENERATORA PARY WODNEJ W PROGRAMIE AVL FIRE

W ramach projektu Lider realizowanego na Politechnice Lubelskiej została opracowana konstrukcja generatora pary wodnej oparta o wtryskiwacz wody. Przedmiotowy generator pary będzie wykorzystywany w badaniach do zasilania elektrolizera w parę wodn± o okre¶lonych parametrach (temperaturze i ci¶nieniu). Użyte ¶rodowisko projektowania bryłowego 3D Catia v5 R20 posiada możliwo¶ć generowania dokumentacji w formatach akceptowalnych przez programy służ±ce do dynamicznych obliczeń przepływowych CFD. Objęto¶ć modelu komory parowej została poddana przestrzennej dyskretyzacji na elementy skończone. Kształt komory parowej elektrolizera został zoptymalizowany pod względem wielko¶ci i kształtu (przede wszystkim gor±cego denka) w celu generowania homogenicznego (w wyniku dobrego mieszania) strumienia pary wodnej. Możliwo¶ć zapewnienia stabilnego w czasie przepływu pary jest kluczowa w zapewnianiu optymalnych warunków pracy wysokotemperaturowego elektrolizera HTPEM (ang. High Temperature Proton Exchange Membrane) oraz rzutuje w znacznym stopniu na utrzymanie jego sprawno¶ci na odpowiednim poziomie.

STEAM GENERATOR MODELING IN AVL FIRE SOFTWARE

The purpose of this paper is to verify the construction assumptions for the regulator of water vapor flow in dynamic and static water vapor flow. The software owned to calculate compressible flow (CFD) - AVL FIRE enables completing this task, namely to develop geometric and mathematical models, and to do simulation calculation. The main problem to be solved is to determine the design parameters of water vapor flow which ensure the required dosing precision.The calculations allow for the verification of the construction assumptions for the control system.

Jerzy Merkisz, Jacek Pielecha, Mateusz Nowak

EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ Z POJAZDÓW W RZECZYWISTYCH WARUNKACH RUCHU NA PRZYKŁADZIE AGLOMERACJI POZNAŃSKIEJ

W artykule przedstawiono próbę oszacowania emisji zanieczyszczeń generowanych przez system transportowy aglomeracji poznańskiej. Podstaw± do modelowania emisji zwi±zków szkodliwych była bież±ca charakterystyka poszczególnych grup pojazdów oraz ich prognozowana zmiana na lata 2012-2030. Wyznaczenie ¶redniej warto¶ci emisji drogowej jako funkcji przebywanej dziennej odległo¶ci przez poszczególne kategorie pojazdów było podstaw± do okre¶lenia zmian w rocznej emisji zanieczyszczeń. Warto¶ci natężenia emisji spalin pojazdów osobowych przyjęto na podstawie przeprowadzonych badań w rzeczywistych warunkach ruchu, natomiast dla pozostałych kategorii przyjęto wyniki badań uzyskane w wyniku wcze¶niejszych prac zespołu Zakładu Silników Spalinowych Politechniki Poznańskiej. W pracy przyjęto zwiększanie się w poszczególnych latach udziału pojazdów spełniaj±cych najnowsze normy toksyczno¶ci spalin, a także charakter zmian długo¶ci trasy pokonywanej przez pojazdy. Wynikiem analiz będzie sumaryczna roczna emisja zwi±zków szkodliwych dla danej kategorii pojazdów na terenie aglomeracji poznańskiej.

EXHAUST EMISSIONS FROM VEHICLES IN REAL TRAFFIC CONDITIONS ON THE EXAMPLE OF POZNAN AGGLOMERATION

This paper presents an attempt to estimate the emissions generated by the Poznan agglomeration transport system. The basis for exhaust emissions modeling were present and forecasted (for the years 2012-2030) shares of particular groups of vehicles operated in the Poznan agglomeration transport system. Determination of average road emission as a function of one day travelled distance by different categories of vehicles was the basis for determining changes in annual emissions. The values of emission intensity of passenger vehicles was adopted from studies conducted in real traffic conditions, while for other categories of research, the results obtained from earlier work of the Department of Internal Combustion Engines team from Poznan University of Technology. The study considers the increase in share of vehicles that meet the latest exhaust emissions standards, and the nature of the changes in length of the route traveled by vehicles in following years. The result of analysis will be the total annual exhaust emissions for each category of vehicles within the agglomeration.

Paweł Paliszewski, Ireneusz Szczygieł

MODELOWANIE NUMERYCZNE PROCESU NAPEŁNIANIA CYLINDRA SILNIKA ZI

W pracy przedstawiono model numeryczny procesu napełniania cylindra silnika ZI. Model został zbudowany z użyciem komercyjnego pakietu obliczeniowego Ansys Fluent, który jest narzędziem pozwalaj±cym na modelowanie przepływów zarówno ciepła jak i masy. Możliwo¶ci pakietu obliczeniowego można szeroko wykorzystać w procesie projektowania, eksploatacji b±dĄ modyfikacji silników. W pracy zwrócono szczególn± uwagę na proces napełniania cylindra. Opracowany model umożliwia analizę wpływu takich czynników jak długo¶ć kolektora dolotowego czy kształt profili wzniosu zaworów na napełnienie cylindra.

FLOW SIMULATIONS INSIDE THE IC ENGINE

In the paper the numerical model of a cold flow simulation inside IC engine is presented. Model was build using commercial computational package Ansys Fluent, which is able to simulate heat and mass flows. Ability of computational package can be used in engine design, or modification process. Created model gives opportunity to analyse influence of such aspects like: intake manifold length or valve lift profile on cylinder fill rate. Using numerical model, it is also possible to analyse the impact of an intake manifold shape on air swirl inside cylinder. As a result of computations in cylinder contours of pressure, temperature, particle tracks and many more physical quantities are obtained.

Konrad Pietrykowski, Mirosław Wendeker, Łukasz Grabowski

MODELOWANIE 3D PROCESU NAPEŁNIANIA W SILNIKU O ZI

W Politechnice Lubelskiej powadzone s± prace maj±ce na celu opracowanie systemu zasilania wodorem silnika o ZI. W celu poznania zjawisk zachodz±cych podczas procesu napełniania silnika przeprowadzono badania modelowe z wykorzystaniem oprogramowania AVL Fire. W artykule przedstawiono wyniki badań modelowych ilustruj±ce zjawiska zwi±zane z przepływem powietrza przez kanały dolotowe silnika jak również ruch powietrza w komorze spalania.

3D MODELING OF THE SI ENGINE INTAKE PROCESS

Hydrogen supply system for SI engines is developed in Lublin University of Technology. To learn the phenomena that occur during the engine filling process, AVL based modeling was performed. This paper describes the results of the modeling studies to show the air flow through engine intake duct and the air movement in the combustion chamber.

Bogdan Pojawa, Sylwester Trzebiński

SYMULACJA EFEKTYWNO¦CI WYKORZYSTANIA POMPY CIEPŁA W OKRĘTOWYCH INSTALACJACH KLIMATYZACYJNYCH

W procesie eksploatacji siłowni okrętowych ci±gle aktualn± jest potrzeba oceny ich efektywno¶ci energetycznej oraz emisji szkodliwych dla ¶rodowiska naturalnego produktów spalania. Potrzebę prowadzenia badań w tym zakresie, wymuszaj± również w pewnym stopniu, obowi±zuj±ce uregulowania prawne w zakresie efektywno¶ci energetycznej oraz ochrony ¶rodowiska. Z uwagi na powyższe podjęto się wstępnych badań maj±cych na celu poprawę efektywno¶ci energetycznej siłowni okrętowej oraz zmniejszenie emisji szkodliwych produktów spalin poprzez zastosowanie w okrętowej instalacji klimatyzacyjnej pompy ciepła. W artykule przedstawiono identyfikację instalacji klimatyzacyjnej oraz sposób okre¶lania zapotrzebowania energii na jej potrzeby. Na podstawie teorii obiegów lewobieżnych oraz bilansowania energetycznego opracowano uproszczony model matematyczny umożliwiaj±cy dokonywanie bilansowania energii na potrzeby instalacji klimatyzacyjnej, dla różnych parametrów stanu dolnego i górnego Ąródła ciepła. Symulacja efektywno¶ci wykorzystania pompy ciepła w okrętowej instalacji klimatyzacyjnej, z udziałem opracowanego modelu matematycznego, pozwala na okre¶lenie ilo¶ci paliwa możliwej do zaoszczędzenia oraz towarzysz±cej temu zmniejszonej emisji zwi±zków szkodliwych spalin.

SIMULATION OF EFFICIENCY OF UTILIZATION OF THE HEAT PUMP IN THE SHIP AIR-CONDITIONING SYSTEM

The need for assessment of efficiency of marine power plants as well as of emissions of combustion products harmful for the environment still remains a topical issue regarding the process of exploitation of these plants. The need for research in this scope is also enforced, to a certain extent, by legal regulations in respect of energy efficiency and environment protection. Taking the above into consideration, preliminary research was undertaken which aims at the improvement of energy efficiency of marine power plants and at the decrease of the emissions of harmful exhaust products, to be achieved by means of the application of a heat pump in the ship air-conditioning system. The article presents the identification of the air-conditioning system as well as the way of defining the demand for energy consumed by such a system. Basing on the theory of the counterclockwise cycles and energy balancing, a simplified mathematical model was elaborated, which makes it possible to balance the energy indispensable for the air-conditioning system, for various parameters of the state of the top and bottom heat sources. Simulation of efficiency of utilization of the heat pump in the ship air-conditioning system, with the help of the elaborated mathematical model, allowed defining the volume of fuel possible to be spared as well as the accompanying decreased emissions of harmful exhaust compounds.

Piotr Tarkowski, Ewa Siemionek

BADANIA PARAMETRÓW RUCHU WYBRANYCH WÓZKÓW WIDŁOWYCH

Eksploatacja współczesnych ¶rodków transportu bliskiego wymaga oceny energochłonno¶ci ruchu. W artykule przedstawiono metodykę przeprowadzenia badań wózków widłowych z elektrycznym i spalinowym układem napędowym. Badania przeprowadzono dla trzech różnych cykli jazdy. Przeanalizowano parametry ruchu dla każdego z obiektów badań.

THE STUDY OF MOTION PARAMETERS OF SELECTED FORKLIFTS

The Operation of modern means of handling traffic requires an assessment of energy consumption. This paper presents a methodology for testing electric and internal combustion forklifts. The study was conducted for three different driving cycles. The motion parameters for each of the test objects were analyzed.

Piotr Bernat

TENDENCJE I KIERUNKI INFROMATYCZNEGO WSPOMAGANIA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH
Cz. 2. Zarz±dzanie produkcj±

W artykule przedstawiono tendencje w zakresie informatycznego wspomagania operacyjnego zarz±dzania produkcj±. Omówiono możliwo¶ci informatycznego wsparcia realizacji produkcji. Przedstawiono, na przykładzie, problem integracji i wymiany danych między systemami oraz potrzeby i propozycje rozwi±zań zarówno dla przebiegu, jak i organizacji produkcji ze szczególnym uwzględnieniem TPP.

TRENDS AND DIRECTIONS IN COMPUTER AIDED FUNCTIONING OF PRODUCTION ENTERPRISES Part 2. Production management

The article presents tendencies in computer aided production operation management. Possibilities of computer supported production implementation have been discussed. Also, there have been presented integration and data exchange problems between systems and needs with possible solutions for both the execution and organization of production with the particular emphasis on TPP.

Jacek Domińczuk

Sposoby pozycjonowania i detekcji obiektów w układach chwytowych manipulatorów

W artykule zamieszczono informacje zwi±zane z możliwymi do zastosowania systemami pozycjonowania i detekcji obiektów w układach chwytowych manipulatorów. Przedstawiono przykładowe rozwi±zania detekcji oparte na wykorzystaniu czujników w systemach kontaktowych i bezkontaktowych. W opracowaniu przedstawiono praktyczne rozwi±zania sposobów pozycjonowania obiektów jak również okre¶lono wymagania jakie powinny spełniać obiekty by istniała techniczna możliwo¶ć ich detekcji i pozycjonowania szczególnie tam gdzie występuj± elementy podobne.

Methods of positioning and object detection in the manipulators gripping systems

The information related to the possibilities of application systems of positioning and objects detection in manipulators gripping systems are presented in the article. Solutions of detection based on using sensors in contact and non-contact systems were described. The paper discusses practical solutions of objects positioning methods as well as requirements that objects have to fulfil that it was technically possible to detect and position them particularly if they are similar elements.

Konrad Gauda

BADANIA KOROZYJNE ORGANICZNYCH POWŁOK AKRYLOWYCH W KOMORZE SOLNEJ

W artykule dokonana jest ocena wpływu oddziaływania roztworu chlorku sodu jako jednego z najbardziej niebezpiecznych zwi±zków stymuluj±cych procesy korozji na wybrane wła¶ciwo¶ci mechaniczne powłok akrylowych. Badane powłoki nałożone były zarówno na podłoże stalowe, jak i podłoże stalowe ocynkowane. W badaniach uwzględniono tradycyjne materiały rozpuszczalnikowe oraz wodorozcieńczalne charakteryzuj±ce się obniżon± zawarto¶ci± lotnych zwi±zków organicznych. Odporno¶ć powłok na działanie mgły solnej oznaczono na podstawie normy PN-C-81523:1988.

THE CORROSION TESTS OF ORGANIC ACRYLIC COATINGS IN THE SALT CHAMBER

In the article was assessed the influences of the sodium chloride solution as one of the most dangerous compounds to stimulate of corrosion processes on selected mechanical properties of acrylic coatings. Tested coatings were imposed both on galvanized and ungalvanized base steel. The study included the traditional solventborne materials and waterborne characterized by reduced content of volatile organic compounds. Resistant of the coatings to salt spray was determined according to the standard PN-C-81523:1988.

Dominika Guzek, Krzysztof Gł±bski, Dominika Gł±bska, Grzegorz Pogorzelski, Jerzy Barszczewski, Agnieszka Wierzbicka

Zastosowanie techniki mikroskopowej do oceny struktury mięsa wołowego przez pomiar długo¶ci sarkomerów

Celem pracy była ocena stopnia zróżnicowania długo¶ci sarkomerów mię¶nia podgrzebieniowego z mięsa wołowego bydła rasy Limousin przy zastosowaniu techniki mikroskopowej. Przygotowano preparat mikroskopowy z próby mię¶nia podgrzebieniowego (Infraspinatus) i dokonano jego oceny przy wykorzystaniu mikroskopu w kontra¶cie Nomarskiego. Następnie dokonano pomiaru długo¶ci sarkomerów należ±cych do trzech różnych, reprezentatywnych miofibryli. Długo¶ci sarkomerów należ±cych do różnych miofibryli stanowiły warto¶ci charakteryzuj±ce się rozkładem normalnym. ¦rednia długo¶ć sarkomeru, w zależno¶ci od miofibryli wynosiła od 2,18 ± 0,11 µm do 2,55 ± 0,08 µm. Równocze¶nie stwierdzono, że różnice długo¶ci sarkomerów były zależne od miofibryli i dla porównania każdych dwóch analizowanych miofibryli, różniły się w sposób istotny statystycznie (p=0,0244; p=0,0000; p=0,0000). Przeprowadzone analizy pozwalaj± na wnioskowanie, że długo¶ci sarkomerów w obrębie mię¶nia mog± różnić się znacznie i jest to zależne od tego z jakiej miofibryli pochodz±. Dlatego niezmiernie ważne jest zastosowanie techniki pozwalaj±cej na ocenę wyizolowanych pojedynczych miofibryli i porównanie ich między sob±.

APPLICATION OF MICROSCOPIC TECHNIQUE TO ASSESS THE STRUCTURE OF BEEF BY MEASUREMENT OF THE LENGTH OF SARCOMERES

The aim of the presented research was to assess the sarcomere length variation in Infraspinatus muscle from meat of Limousin breed. Microscopic slide was prepared from the sample of muscle (Infraspinatus) and was evaluated in Nomarski contrast. Subsequently, sarcomeres length of three different, representative myofibrils were measured. Values of sarcomere length of myofibrils ​​were characterized by a normal distribution. The average length of sarcomere, depending on the myofibrile, varied from 2.18 ± 0.11 µm to 2.55 ± 0.08 µm. At the same time, it was stated that differences in sarcomere length were dependent on the myofibrile and when compared any two myofibrils, statistically significant differences were found (p=0.0244, p=0.0000, p=0.0000). This research allows to conclude that the length of sarcomeres within the muscle may vary and its length is dependent on myofibrile. Therefore, to measure sarcomeres, it is very important to use a technique that allows to evaluate isolated single myofibrils and compare them.

Barbara Halusiak, Jarosław Boryca

BADANIA PRZYCZEPNO¦CI ZGORZELINY DO PODŁOŻA STALOWEGO DLA RÓŻNYCH SZYBKO¦CI PODGRZEWANIA

Artykuł przedstawia badania przyczepno¶ci zgorzeliny do podłoża stalowego dla różnych szybko¶ci podgrzewania. Pomiary przeprowadzone zostały w laboratoryjnym piecu rurowym dla szybko¶ci podgrzewania M = 200, 400, 600 K/h z uwzględnieniem samego etapu podgrzewania i dwuetapowego nagrzewania. Uzyskane wyniki oraz kontynuacja tych badań w rezultacie mog± pozwolić na opracowanie technologii nagrzewania, zapewniaj±cej optymaln± przyczepno¶ć.

MEASUREMENTS OF SCALE ADHESION TO STEEL BASIS FOR DIFFERENT HEATING RATES

The article presents studies of scale adhesion to steel basis for different heating speeds. The measurements were carried in laboratory tube furnace for heating speed M = 200, 400, 600 K/h for heating stage and for two-stage heating. The results and continuation of these studies as a result could lead to the obtainment of heating technology, which provides optimal scale adhesion.

Krzysztof Iwankiewicz

Sposoby zapobiegania zamarzaniU automatów oddechowych – przegl±d problemów

W artykule opisano zjawisko zamarzania automatów oddechowych, jego skutki, jak i sposoby zapobiegania zamarzaniu automatów oraz podjęto próbę usystematyzowania sposobów zapobiegania temu zjawisku. Opisano także awaryjne systemy użyteczne w sytuacji, gdy automat oddechowy ulegnie oblodzeniu.

prevention Methods against FREEZING breathing regulators – problems review

The article describes the phenomenon of freezing breathing regulators, its effects and methods of prevention. Attempt of systematizing prevention methods of the phenomenon is presented as well. The emergency systems are also described useful in case of regulators freezing.

Jerzy Józwik, Arkadiusz Tofil, M. Banaszek, Kuric Ivan

Wybrane aspekty obróbki skrawaniem polimerowych kompozytów włóknistych i oceny chropowato¶ci powierzchni

W pracy przedstawiono problematykę zwi±zan± z obróbk± skrawaniem wybranych materiałów kompozytowych, powszechnie wykorzystywanych w przemy¶le lotniczym. Przedmiotem badań były kompozyty polimerowe wzmacniane włóknem ci±głym (włóknami szklanymi, włóknami węglowymi, włóknami aramidowymi). Dokonano oceny stanu powierzchni bocznych obrabianych) próbek kompozytowych po obróbce frezarskiej. Przeprowadzono pomiary amplitudowych i długo¶ciowych parametrów chropowato¶ci powierzchni. Dodatkowo analizowano stan krawędzi (górnych i dolnych) obrabianych próbek oraz obszar delaminacji. Wyniki badań przedstawiono w postaci wykresów i zobrazowań wizyjnych.

SELECTED ASPECTS OF FIBROUS POLYMER COMPOSITES CUTTING AND SURFACE ROUGHNESS ASSESSMENT

This paper presents selected problems of composite materials cutting, commonly used in the aerospace industry. In this paper were studied polymer composites reinforced with continuous fibers (glass fibers, carbon fibers, aramid fibers). In this paper an evaluation of surface roughness after milling is presented. Results of tests are presented in graphs and imagines.

Ján Kráµ, Emil Spi±ák, Ján Kráµ jr., Jerzy Józwik

Grinding Tools and Grinding Wheels for Shaping CNC Grinding Machine

Production of screws with the optimal profile in terms of mesh properties is still in focus of worm gear manufacturers. The overall problem of tool edge designing is divided in few parts. This post only partly solves the problem of optimal tool shape design to produce the screws. In this paper is solved the problem of the abrasive wheel forming to produce screws with the logic operation of management system of tool grinder and calculation of profile curve on tooth heel.

Narzędzia szlifierskie i tarcze szlifierskie do szlifierek kształtuj±cych CNC

Produkcja ¶limaków o optymalnym profilu pod względem wła¶ciwo¶ci siatki pozostaje wci±ż w centrum uwagi producentów przekładni ¶limakowych. Ogólny problem projektowania ostrzy narzędzi jest podzielony na kilka czę¶ci. Artykuł ten tylko czę¶ciowo rozwi±zuje problem optymalnego projektowania kształtu narzędzi do produkcji ¶limaków przekładni ¶limakowej. W pracy rozwi±zano problemu formowania tarczy ¶ciernej do produkcji ¶limaka i obliczenie krzywej profilu na stopie zęba.

Józef Kuczmaszewski, Ireneusz Zagórski

Badania sił skrawania i ich amplitud podczas frezowania stopów magnezu

Jednym w ważniejszych celów przedsiębiorstw branży lotniczej jest produkcja coraz lżejszych samolotów/¶migłowców oraz zmniejszenie zużycia paliwa. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu elementów wykonywanych ze stopów magnezu. W prezentowanym artykule przedstawiono wyniki badań sił skrawania i ich amplitud po frezowaniu dwóch stopów magnezu AZ31 oraz AZ91HP. Obserwowano wpływ parametrów technologicznych oraz rodzaju narzędzia na warto¶ć sił skrawania oraz ich amplitud. Analiza sił jest ważnym zagadnieniem ze względu na deformację wióra, a co za tym idzie również ze względu na odkształcenia oraz temperaturę w strefie skrawania.

The study of cutting forces and amplitudes during the milling magnesium alloys

One of the most important company objectives for aerospace industry are the production of lighter airplanes/helicopters and reduced fuel consumption. In order to this components made of magnesium alloys should be used. The results of investigation of cutting forces and their amplitudes after milling two magnesium alloys AZ31 and AZ91HP were presented in this article. Influence of technological parameters and the type of used tools on the value of cutting forces was observed. The forces analysis is an important problem due to the deformation of the chip, and therefore also due to the strain and temperature in the cutting area.

Edmund Lorencowicz, Sławomir Kocira

OCENA WYKORZYSTANIA INTERNETU PRZEZ STUDENTÓW STUDIÓW INŻYNIERSKICH

Celem przeprowadzonych badań było okre¶lenie poziomu wykorzystania i przydatno¶ci internetu na studiach inżynierskich. Badania ankietowe przeprowadzono w latach 2009-2012 na grupie studentów z dwóch uczelni. Każdorazowo ankietowano od 287 do 397 osób. W 2009 roku ponad 89% badanych miało internet a w roku 2012 już 96%. Najczę¶ciej internet w procesie studiowania wykorzystywany był do pozyskiwania informacji organizacyjnych a także tych zwi±zanych z realizacj± projektów, analiz i prac dyplomowych.

THE ESTIMATION OF INTERNET USING BY STUDENTS OF ENGINEERING COURSES

The aim of the study was to estimate the level of usability of internet by students from engineering courses. The investigation were provided in the years 2010-2012 on the groups of students basic on the questionnaires. Analysis showed that share of students which use internet grew up to about 90%. There are some limitation of internet using like low level of computer knowledge, lack of internet access points or personal abilities.

Miron Czerniec, Jerzy Kiełbiński, Jurij Czerniec

Metoda na oszacowanie wpływu zużycia na wytrzymało¶ć stykow± oraz trwało¶ć przekładni ¶limakowej ze ¶limakiem Archimedesa

Przedstawiono zmodyfikowan± metodę na oszacowanie wpływu zużycia zębów przekładni ¶limakowej ze ¶limakiem Archimedesa na wytrzymało¶ć stykow± oraz trwało¶ć. Ustalono prawidłowo¶ć wpływu zużywania na badane parametry.

The wear influence assessment method on contact strength and durability of worm gear with Archimedean worm

The modified wear influence assessment method of worm gears with Archimedean worm on contact strength and durability has been filed. The regularities of wear influence on the investigated parameters have been established.